PUNJAB EXPRESS NEWSPAPER 2 5 NOVEMBER 2019
«◊¡≈ÈΔ √ßÂØ÷ «√ßÿ ÁΔ ’ÒÓ ÂØ∫
Ò∂÷’: «◊. √ßÂØ÷ «√ßÿ
Mobile: +61 435 060 970
gianisantokhsingh@yahoo.com.au
Ù«‘ ”⁄ ω ‹ªÁ∂ È∂ Ïæ√ ÁΔ √Ú≈Δ
Ì≈¬Δ¡≈ ‹Δ È∂ Áº«√¡≈ √Δ «’ «‹√ ¤ºÍÛ Á∂ «’È≈∂ Áıª ¿∞Í ⁄Ó«◊ºÁÛ ‘؉ ¿∞‘ «’√∂ ˜Ó≈È∂ «Ú⁄ ’Ø¬Δ ÂΔÊ «‘≈ ‘∞≥Á≈ ‘À Â∂ ¿∞√ Á∂
È≈Ò≈«¬’ Íπ‹≈Δ¡ª ÁΔ¡ª »‘ª ¡‹Ø’∂ √Ó∂ ⁄Ó«◊ºÁÛª Á≈ »Í Ë≈ ’∂, ¤ºÍÛ Á∂ «’È≈∂ Ú≈ˇ∂ Áºıª ¿∞Í ÒÓ’ÁΔ¡ª ‘ÈÕ√≈‚∂ «Í≥‚Ø∫ ÒßÿÁΔ
’º⁄Δ √Û’ Á∂ «’È≈∂ ¿∞Í «Â≥È ÷»‘ ‘∞≥Á∂ √ÈÕ ¡≥«ÓzÂ√Ø∫ Ó«‘Â∂ ˘ ‹≈¬Δ¬∂ ª Í«‘Òª √Û’ Á∂ ÷ºÏ∂ «’È≈∂ ¿∞Í, «Í≥‚ Ú≈ˇ∂ Í≈√∂, √≈‚≈ ÷»‘
¡≈¿∞∫Á≈ √Δ «‹√ ˘ √Û’ Ú≈ˇ≈ ÷»‘ ¡≈÷Á∂ √ÈÕÊØ‘Û≈ ¡º◊∂ ‹≈ ’∂ ÁØ ÷»‘ √Û’ Á∂ √º‹∂ Í≈√∂ ‘∞≥Á∂ √È «‹ÈΣª «Ú⁄Ø∫ «¬’ ˘, ÁØ‘ª ÷»‘ª Á∂ «Ú⁄≈ˇ∂
‘؉ ’’∂, «Ú⁄’≈Ò≈ ÷»‘ ¡≈÷Á∂ √È Â∂ ÂΔ‹∂ Á∂ Ȫ Á≈ ÍÂ≈ È‘Δ∫ÕÏ‘∞ √Ó≈ ÓÀ∫ ¿∞√ ˘ ÏØÂÒª Ú≈ˇ≈ ÷»‘ √ÓfiÁ≈ «‘≈ Â∂ ’ÁΔ ’ÁΔ ¿∞√ Á∂
„ØÒ ÊºÒ∂ ÏØÂÒª Ú∂÷‰ Á≈ ÔÂÈ ÚΔ ’È≈ÕÏØÂÒª È≈ «Á√‰ Â∂ √Ø⁄‰≈ «’ ÏØÂÒ≈ ª ¬∂Ê∂ ‘À È‘Δ∫ «Î «¬‘ ÏØÂÒª Ú≈Ò≈ ÷»‘ «’Ú∂∫ ‘Ø«¬¡≈!
Ì≈◊-A
«‹√π ‘«Ê ‹Øπ ’« Ú∂÷À √Ø«¬® (‹Íπ)
kr gey d`so beI iehnW spIkrW rwhIN bwxI iks nUM suxweI
jw rhI hY qy ies nwL iks jIv dw Blw ho irhw hY! izlHy dw
ifptI kimSnr Awpxy AiDkwr vwly izlHy dw mwlk huMdw
hYauh ijs dI vI cwhy bolqI bMd kr skdw hY pr ies
spIkrW vwLy msly nUM auh vI mzhbI mslw smJ ky h`Q nhIN
pwauNdwieh sUrmy ies hukmnwmy aupr Aml krvwaux leI
ikauN nhIN kuJ krdy! iPr iek ipMf ivc ieko gurduAwrw hovy
iksy brwdrI dy nW qy vI koeI gurduAwrw nw bxy swrI sMgq
ieko gurduAwry ivc hI m`Qw tyky Aqy bYT ky dIvwn suxy kI ies
hukmnwmy aupr Aml ho igAw hY! jW ies pwsy koeI iksy v`loN
audm kIqw jw irhw hY! AMq ivc dovyN h`Q joV kr bynqI hY ik
jykr AijhI 'siqkwr' vwlI soc kwmXwb ho jWdI hY qW lok
bwxI dI poQI, gutkw Awid Gr jW Awpxy koL r`Kx qoN firAw
krngy iksy vI rswly, A^bwr, ikqwb Awid ivc, ies
'siqkwr' dy fr kwrn, koeI gurbwxI dI quk nhIN CwpI jw
skygI ieh pwsw sUJvwn, ivdvwn qy DrmI purSW dy iDAwn dI
mMg krdw hY
ieh lyK ilKx qoN kuJ idn ip`CoN:hux qW ieh Awey idn dI
g`l hI ho geI hY ikDry nw ikDry isMGW nUM isMGW duAwrw qOxI
(ÒÛΔ ‹ØÛÈ Ò¬Δ «Í¤Ò≈ ¡ß’ Á∂÷Ø)
auhnW ivcoN do gurduAwrw swihbwn qW jI.tI. rof vwly
puL dy iblkul nwL hn ijQoN svyry svyry bIbIAW duAwrw
kIqy jw rhy kIrqn dI Awvwz suxdI hY
ies vwrIN mhInw mwG dw hox krky, hr roz hI
bIbIAW dy kIrqn dy iek jQy dI sQweI huMdI sI:myry mn
DUVI ho jw, swDW dy crnW dI Aqy dUjy jQy dI sQweI huMdI sI:
DUVI kr ieSnwn, mjn sMg swDUAW
do hor gurduAwirAW dy spIkr kuJ dUrI qoN suxdy hn
iek Swm nUM AwbwdI ivc sYr kridAW, do ieiqhwsk Aqy do
dUjy, cwr gurduAwrw swihbwn dy ieko iek nOjvwn pRDwn,
s. plivMdr isMG rwxw jI nwL mulwkwq ho geI mYN auhnW
nUM spIkrW bwry kuJ krn leI AwiKAw pr auhnW ny h`Q KVHy
kr idqy boly ik ies msly bwry kuJ nhIN kIqw jw skdw
hW, eynw auhnW ny iekrwr kIqw ik auh gRMQI isMG jI nUM
bynqI krngy ik auh svyry pRkwS krn smy, muKvwk qoN
bwAd spIkr jrw hOLI kr dyx pr ies aupr vI Aml
nhIN ho sikAwiPr iek idn mYN iek gurduAwrw swihb jI
dy gRMQI jI nUM iml ky ies bwry g`l kIqI qW auh vI h`Q KVHy
lweI jWdI dIAW qsvIrW dy &ys bu`k aupr drSn ho rhy hn
isMG sUrq vwLy isMGW dI Gotxw pryf vI isMG idsx vwiLAW dy
'pivqr' h`QW duAwrw hI ho rhI dy drSn ho rhy hn pr ku`t
Kwx vwLy isMGW ivc koeI vI isMGaUpuxy dI inSwnI nhIN idsI,
isvwey auhnW dy pihrwvy qoN ieh qW mMn ilAw ik iqAwrI kr
ky Awey hiQAwrbMd keI zwlmW dw mukwblw, ivsrBoLy Psy,
iek`ly duk`ly v`loN kIqw jwxw muSkl kwrj hY ikauNik BweI boqw
isMG BweI grjw isMG qW ies smy ikqy muSkl nwL hI idsdy
hn pr mnu`uKI ikrdwr qW ieh hY hI ik mwVw BwvyN ku`t hI Kw
irhw hovy pr auh G`t qoN G`t hmlwvr nUM gwhL qW k`Fdw hI
hY! ieh ivcwry qW ku`t Kw ky sgoN duhweI dy rhy hn qy imMnqW
krI jw rhy hn iPr muAw&I vI mMg rhy idsdy hnl`gdw hY
ik iehnW dw bhuq hI koeI iBAwnk gunwh hY ijs krky iehnW
dI ieh hwlq ho rhI hYiek kuVI qy hoey zulm dw ^ud noits
lYx vwlw hweI kort hux pqw nhIN ikQy su`qw ipAw hY ijs nUM
ieh kuJ nhIN ids irhw; jW nvMbr 1984 vwly is`KW dy
kqlwm smy vW|, iehnW nUM hux vI koeI Kws ihdwieq hY ik
qusIN swry kortW dy swry j`j, Awpxy A`KW, kMn qy mUMh bMd rKo!
√Ó≈ÍÂ
ipMfIN ijnHW dy g`fy c`lx nwL c`ly srdwrI
Sihr 'c Aw ky bx jWdy ny b`s dI iek svwrI
myry lyK nwL surjIq pwqr dI kivqw dIAW aupRokq
lweInW dw koeI bhuqw vwsqw qW nhIN pr lyK Aqy kivqw
ivc 'b`s' Sbd dI sWJ krky ieh cyqy Aw geIAWmyry
bcpn dI Xwd ivc, swfy ipMf nUM jyhVI AMimRqsroN sVk jWdI
huMdI sI auh k`cI huMdI sIieh sVk v`lw ipMf dy lwgoN dI
lMG ky, isDI mihqw cONk nUM Aqy aus qoN A`gy sRI hir goibMd
pur q`k jWdI huMdI sI pr iPr, sRI hir goibMd pur koL
dirAw ibAws aupr puL bx jwx krky, huiSAwrpur q`k vI
clI jWdI hY ies rUt aupr ipAwr b`s c`ldI huMdI sI jo ik
ielwky dy kuJ kWgrsI is`K AwgUAW dI ih`sydwrI ivc bxI
hoeI kMpnI clwauNdI huMdI sI qy hux vI ieh b`s EDr nUM
c`ldI hY kdI kdI ipMf dy iksy bMdy ny AwKxw bhwdr isMG
dI b`s lMGI hY s. bhwdr isMG nMgL ipMf dw iek ie`zqdwr
bMdw sI ieh pqw nhIN auh ipAwr b`s dw frweIvr sI jW
ik aus dI AwpxI b`s huMdI sI jW iPr ieh kMpnI dw
ih`sydwr sI; AijhIAW g`lW dI nw mYnUM auhnIN idnIN smJ sI
qy nw hI hux hI pqw kr sikAw hWswfy ipMfoN iek mIl A`gy
sVk dy s`jy h`Q ipMf nMgL vwikAw hYieh do juVvyN ipMf
hn C`pV dy prly pwsy vwLy nUM audo nMgL AwKdy ny aurly
pwsy vwLy nUM mlk nMgL audo nMgL ivc pRwiemrI skUL huMdw
sI ijQy mYN vI kuJ idn dwdI mW jI dw D`ikAw hoieAw pVHn
igAw sW qy "G`gw rwrw Gr" q`k pVH AwieAw sW myry Coty
cwcI jI dy pyky vI eysy ipMf ivc sn mlk nMgL ivc Awtw
pIhx vwLI mSIn huMdI sI ijQy mYN vI kdI kdI Awtw iphwaux
jwieAw krdw sW dohW ipMfW dy ivckwrly C`pV dy iknwry
vwLy dr`^qW dIAW twhxIAW nwL aus smy cmig`dV lmky
hoey idKweI idAw krdy sn BweIAw jI ny d`isAw sI ik
ijs C`pV dy iknwry dr^qW aupr cmig`dV hox auh iksy
zmwny ivc koeI qIrQ irhw huMdw hY qy aus dy nwlwiek
pujwrIAW dIAW rUhW Ajoky smy cmig`dVW dw rUp Dwr ky,
C`pV dy iknwry vwLy dr`^qW aupr lmkdIAW hnswfy ipMfoN
lMGdI k`cI sVk dy iknwry aupr iqMn KUh huMdy snAMimRqsroN
mihqy nUM jweIey qW pihlW sVk dy K`by iknwry aupr, ipMf
vwLy pwsy, swfw KUh AwauNdw sI ijs nUM sVk vwLw KUh AwKdy
snQohVw A`gy jw ky do KUh sVk dy s`jy pwsy huMdy sn ijnHW
ivcoN iek nUM, dohW KUhW dy ivcwLy hox krky, ivckwrlw KUh
AwKdy sn qy qIjy dy nW dw pqw nhINbhuq smw mYN aus nUM
boqlW vwLw KUh smJdw irhw qy kdI kdI aus dy Fol Q`ly
boqlW vyKx dw Xqn vI krnwboqlW nw idsx qy socxw ik
boqlw qW eyQy hY nhIN iPr ieh boqlW vwlw KUh ikvyN hoieAw!
iPr kuJ smy bwAd pqw l`gw ik boqlW nhIN, bodlW vwLw
KUh, vwhvw A`gy jw ky nMgL ipMf dy brwbr, sVk qoN K`by pwsy
kuJ htvW hYg`l qy mYN krn l`gw sI b`sW dI pr l`g ipAw do
ipMfW dw jugrw&IAw mwpxjdoN kdI k`cI sVk qoN b`s lMGxI
qW bhuq G`tw aufxwAsIN muMFIr vwDy ny b`s lMGx qy bVIAW
^uSIAW mnwauxIAWAsIN b`sW dy v`K v`K nW r`Ky huMdy sn: lwl
mUMh vwLI, PIny n`k vwLI Awid jdoN kdy iksy svwrI nUM lwhux
jW cVHwaux leI, ipMf koL b`s rukxI qW AsIN A`K bcw ky aus
dy ip`Cy aupr nUM cVHn vwLI pauVI dy fMifAW nUM PV ky lmk jwxw
qy ieauN smJxw ik AsIN hUtw lY rhy hWswfy ipMf dy kuJ bMdy
isMGwpur rihMdy hox krky, kdI kdweIN swfy ipMf vI b`s ruk
jWdI sI Aqy aus aupr auqrnw cVHnw bx jwieAw krdw sI
vYsy qW auhnIN idnIN ikQy ipMfW vwiLAW pws pYsy huMdy sn ik auh
b`sW qy hUty lYx vwLI PYlsUPI dw AwnMd mwx skx! kdI ipMf dy
iksy bzurg pwsoN AYsw suxn nUM imL jwxw ik pihlW b`s vwLy
GroN vI svwrI nUM lYx Aw jwieAw krdy sn pr hux prvwh eI
nhIN krdysvwrI vyK ky vI b`s nhI GilAwrdy! iPr ieh
sVk myry vyKdy vyKdy hI p`kI hoxI SurU hoeI imxqI krn vwLy
bwbUAW ijihAW dy toilAW ny Awey idn, PIiqAW nwL imxqIAW
krdy iPrnw iek qoN vD vwr mYN vyiKAw ik auhnW ny swfy KUh
dy sVk vwLy pwsy dy cMny dy AMdrvwr, FoL q`k dI imxqI
kIqIAsIN smJxw Swied swfw KUh vI sVk dy ivc Aw jwaUgw!
pr AKIr ivc sVk dw swrw qwxw bwxw KUh qoN lWBy hI rih
igAwvwhvw smw sVk aupr im`tI pYNdI rhI nwL l`gdIAW
pYLIAW ivcoN mzdUrW ny im`tI pu`t ky pwauxI ijnHW j`tW dIAW
pYLIAW ivcoN im`tI pu`t ky sVk qy pweI jWdI sI auhnW nUM pYsy
idqy jWdy sn pu`tx vwsqy im`tI nUM polI krn leI pihlW KUh
jo ky pwxI lwieAw jWdw sI qy jyhVw bMdw jog jo ky aus zmIn nUM
pwxI lwauNdw sI, aus nUM vI pYsy imLdy sn ijnHW pYLIAW ivcoN
im`tI pu`t ky sVk qy peI jWdI sI, ip`CoN auhnW dy mwlkW ny
krwihAW dy nwL pYLIAW brwbr kIqIAW sn BweIAw jI dy
vwhI C`f ky AMimRqsr jwx kwrn mYN vI iPr ipMf Aqy AMimRqsr
ivckwr b`s rwhIN Awaux jwx l`g ipAw aumr CotI hox
krky, myrw ADw krwieAw l`gdw sI qy ies leI bhuqI vwr
BweIAw jI, ipMf bwkI prvwr nUM ^cr vgYrw dyx leI, mYnUM hI
Byj idAw krdy sn ijs dI mYnUM bhuq ^uSI huMdI sI; ipMf jwxw qy
b`s dw hUtw lYxwpihlI vwr AMimRqsr BweIAw jI mYnUM krwey
dy sweIkl aupr, 1952 vwLI dIvwlI smy lY ky Awey sn
ieh sweIkl auhnW ny AMimRqsroN, krwey qy sweIkl dyx vwLI
dukwn qoN ilAWdw sIiPr mukqsr jwx smy AsIN swrw t`br
ipMfoN b`s rwhIN AMimRqsr gey qy rwh ivc ZlqI nwL srhwlI
auqr gey qy EQoN iPr hor b`s lY ky mukqsr phuMcy mukqsroN
AsIN swrw prvwr qrn qwrn Awey qy iPr qW mYN AMimRqsr qy
qrn qwrn drimAwn Aksr hI b`s aupr c`kr
lwauxyAMimRqsr Aqy qrn qwrn ivckwr aus smy do kMpnIAW
dIAW b`sW c`ldIAW sn: iek sMDU b`s qy dUjI EmnI b`s
EmnI qy ikqy Sihr dy dUjy pwsy qoN c`ldI sI qy sMDU b`s
cwtIivMf drvwzy, bwbw dIp isMG ShId jI dy sQwn qoN c`ilAw
krdI sI kdI kdI AsIN muMifAW ny qrn qwrno ryl g`fI
aupr vI bih jwxw qy BgqW vwLy stySn qy auqrnw auhnIN
idnIN A`DI itkt FweI Awny l`gdI huMdI sI AsIN itkt nw
lYxI qy plyt Pwrm dy dUjy pwsy auqr ky zmIn qy pYrW Bwr bih
jwxw qy g`fI qur jwx ip`CoN auT ky Sihr nUM qur pYxw bihMdy ies
leI sW qW ik rylvy stw& nUM BulyKw pwieAw jwvy ik AsIN qW
ipSwb krn leI bYTy sW jy kdI iksy bwbU ny swnUM vyK ky
itkt pu`CxI qW aus dy h`Q aupr duAwnI r`K ky A`gy qur pYxwdo
pYsy iPr vI bcw lYxyiPr ipMf vwLI sVk dI khwxI v`l
AeIey: iek idn iksy v`fyrI aumr dy SrwrqI muMfy ny myry Coty
Brw pwsoN, iek sVk aupr kMm krwaux vwLy bwbU dy motr
sweIkl dI swhmxI b`qI aupr roVw mrvw ky, aus dw SIsw BMn
idqw Brw Gr nUM B`j AwieAwiPr Cotw Brw eynw fr igAw
ik auh KUh qy nw jwvyaus cMgy A&sr ny bhuq vwrIN AwiKAw
ik aus b`cy dw fr lwhux leI aus nUM KUh qy lY ky Awvo pr swfy
swirAW dy jor lwaux dy bwvjUd vI Cotw b`cw aus bwbU dy fr
kr ky KUh aupr nw hI igAwiek A&sr sVk iknwry AMbW dy
bwg ivc qMbU lw ky rihMdw huMdw sIaus pws iek ipsqw ijhw
ku`qw huMdw sI aus dw nW aus ny ifptI r`iKAw hoieAw sI
sVk mukMml hox qy EQoN jwx smy auh bwbU, ku`qw swfy ipMf dy
gurduAwry dy BweI jI nUM dy igAw BweI jI ny Swm vyLy aus ku`qy
nUM 'ifptI ifptI' AwK ky Awvwz mwrnI qW aus ny gurduAwry
dy bwg ivcoN prgt ho jwxw qy BweI jI ny rotIAW dy tukVy aus
nUM pwauxymyry vyKidAW hI srkwrI b`sW dy frweIvrW qy
kMfktrW dw rveIAw Awm svwrIAW nwL puils vwiLAW
vrgw hI huMdw sI (⁄ÒÁ≈)